– Program „Czyste Powietrze” to jeden z najważniejszych programów rządowych Ministerstwa Klimatu i Środowiska, mający na uwadze walkę ze smogiem.
– Program powstał właśnie po to, żeby wymienić stare źródła ciepła, czyli „kopciuchy” na nowe ekologiczne piece. Te nowe źródła ciepła to piece na pelet, czy piece na drewno, ale muszą to być piece o podwyższonym standardzie spalania cząstek stałych, aby emisja CO2 była jak najmniejsza. Dofinansowywane są nadal piece gazowe. I cieszące się ogromnym powodzeniem pompy ciepła, stanowiące prawie 90 procent urządzeń wymienianych w ramach dofinansowania programu „Czyste Powietrze”. Pompy zyskały popularność ze względu na łatwość obsługi, poprzez aplikację w komórce to ogrzewanie można włączać i wyłączać zdalnie. Wszystko bez pyłu i brudu w sterylnych warunkach. Dodatkowo dobrze spinają się z zastosowaniem paneli fotowoltaicznych, dzięki którym możemy zaoszczędzić energię elektryczną.
– Co jeszcze w ramach tego programu można zrobić?
– Wykonując audyt energetyczny budynku można kompleksowo wykonać termomodernizację budynku, popularnie nazywaną dociepleniem. Wymienić stolarkę okienną, drzwiową, a nawet bramę garażową. Finalnie musi być oczywiście wymienione źródło ciepła i można założyć panele fotowoltaiczne, które również stanowią koszt kwalifikowany w programie.
– Każdy beneficjent jest bardzo zainteresowany tym, na jakie dofinansowanie może liczyć.
– Najwyższe dofinansowanie jest w wysokości 136.200,00zł. W tej kwocie mieści się wartość audytu energetycznego, oszacowana na 1,2 tys. złotych. Program ma trzy progi dofinansowania: podstawowy, podwyższony i najwyższy. Dofinansowanie jest uzależnione od dochodu beneficjenta.
– Kto może się ubiegać o to dofinansowanie?
– O dofinansowanie w Programie „Czyste Powietrze” mogą starać się właściciele budynków jednorodzinnych już istniejących. Ci beneficjenci składają wniosek do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu. Natomiast właściciele budynków jednorodzinnych w budowie o dofinansowanie na źródło ciepła mogą starać się z Programu „Mój Prąd”, realizowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie. W ramach tego programu beneficjenci mogą się ubiegać o dofinansowanie do 21 tys. złotych. Oczywiście, ta kwota jest uzależniona od wartości źródła ciepła.
– Gdzie zainteresowani zamianą źródła ciepła na ekologiczne mogą zasięgnąć informacji? Czy muszą przyjeżdżać w tej sprawie do Opola?
– Chcąc jak najbardziej ułatwić życie naszym beneficjentom, w ponad pięćdziesięciu gminach na terenie województwa opolskiego dzięki podpisanym porozumieniom o współpracy pomiędzy daną gminą a WFOŚiGW, powstały punkty konsultacyjno-informacyjne „Czystego Powietrza”. W tychże punktach konsultacyjnych zainteresowani uzyskają pełną informację dotyczącą dotacji od pracowników gminy. W gminnym punkcie „Czystego Powietrza” beneficjenci uzyskają pomoc przy wypełnieniu wniosek na dotację. Wnioski składa się przez platformę internetową, bez konieczności wychodzenia z domu w przypadku tych beneficjentów, którzy dysponują podpisem elektronicznym. Pozostali beneficjenci, nieposiadający podpisu elektronicznego, wypełniają wniosek na platformie, drukują, podpisują i przesyłają tradycyjną pocztą do Funduszu. Pomoc w wypełnieniu wniosku na platformie również można uzyskać w punktach gminnych. W Funduszu zatrudnieni są również doradcy energetyczni, który służą doradztwem i pomocą w doborze źródła ciepła.
– A co dla gmin, szkół, czy przedszkoli?
– Dla jednostek samorządu terytorialnego WFOŚiGW także posiada ofertę dofinansowań. W osi pod nazwą ochrony atmosfery mamy możliwość dofinansowania instalacji z wykorzystaniem Odnawialnych Źródeł Energii (OZE), instalowanie systemów zarządzania energią, czyli magazynów energii, jak również wymiany źródła ciepła. Można uzyskać dofinansowanie do kwoty ponad 1,2 mln złotych. Same instalacje OZE to już 400 tys. złotych, na magazynowanie energii dofinansowanie wynosi do 800 tys. złotych, a na modernizację kotłowni z zastosowaniem OZE, czyli wymianę źródła ciepła w gminach, czy podległych im jednostkach, można otrzymać do 400 tys. złotych bezzwrotnego dofinansowania.
– Co w ramach OZE można zainstalować?
– Można instalować w ramach programu nie tylko panele fotowoltaiczne, ale również wiatraki. Ale nie mówimy o tych dużych, tylko wiatrakach o pionowej osi w turbinie wiatrowej, przypominającej tą, jaką ma śmigłowiec. To niewielkie wiatraki, mające około dwóch metrów wysokości, instalowane są często na dachach budynków, których nośność na to pozwala.
– Słyszymy, że wodór może być paliwem przyszłości, nie tylko w transporcie. Ten gaz może posłużyć także do ogrzewania domów?
– Teraz zafascynowani jesteśmy wodorem, na razie raczkujemy w tym temacie. Zobaczymy co pokaże przyszłość, czy będzie to alternatywne satysfakcjonujące nas źródło energii i takie rozwiązanie na przyszłość, które faktycznie będzie mogło zastąpić w przyszłości wszystkie kopalne i inne nie ekologiczne źródła energii.
– Jakie jeszcze instytucje mogą liczyć na wsparcie?
– Fundusz zapewnia dofinansowania w formie dotacji dla instytucji samorządu terytorialnego, państwowych jednostek budżetowych, instytucji kościelnych, czy podmiotów leczniczych. To są dotacje bezzwrotne, których wartości, wysokości, procenty dofinansowania określają zasady dofinansowania ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Informacje znajdują się na naszej stronie internetowej, więc zachęcam do zapoznania się z nimi. Oczywiście, nasi beneficjenci korzystający systematycznie z dofinansowań wiedzą, jak to wszystko funkcjonuje. Fundusze Wojewódzkie są bowiem jedynymi instytucjami dotującymi inwestycje z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej na tak dogodnych warunkach w kraju.
Wszystkie osoby indywidualne, będące właścicielami budynków jednorodzinnych, mogą skorzystać z programu „Czyste Powietrze”. Dodatkowo dla rolnicy, prowadzący działalność gospodarczą bądź posiadający gospodarstwo rolne mogą skorzystać z dofinansowania w ramach Programu „Agroenergia”, który też służy wymianie źródeł ciepła – instalowaniu Odnawialnych Źródeł Energii.
– Właśnie, jak często wieś, przedsiębiorcy rolni korzystają z tych funduszy?
– Bardzo duży odsetek naszych beneficjentów to właśnie osoby mieszkające na wsi. W mieście mamy sieci ciepłownicze, jest dostęp do gazu ziemnego, czy jak w przypadku Opola lub innych większych miast na terenie naszego województwa ,są ciepłownie zasilające te budynki. Jest łatwiej podpiąć się do ekologicznego źródła ciepła. Stąd gros naszych beneficjentów to mieszkańcy wsi, jeśli chodzi o realizację Programu „Czyste powietrze”. Program „Agroenergia” cieszy się powodzeniem, jednak nie jest tak popularny jak program „Czyste Powietrze”.
– Z jakiego programu możemy jeszcze korzystać, żeby ogrzać swój dom?
– Oprócz „Agroenergii” i „Czystego Powietrza” mamy jeszcze „Ciepłe Mieszkanie”. To program, którego beneficjentem są gminy, ale kierowany jest do właścicieli mieszkań w budynkach wielorodzinnych od 4-7 mieszkań. Jest to program, którego brakowało, gdyż istniejące dofinansowania z „Czystego Powietrza”, czy „Mojego prądu” były kierowane do właścicieli budynków jednorodzinnych. Na terenie województwa opolskiego mamy dużo zabudowy wielorodzinnej, dlatego ten program jest odpowiedzią na zapotrzebowanie w tej kategorii i cieszy się dużym powodzeniem. Na ten cel otrzymaliśmy z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska 44 miliony złotych.
– Czy ta kwota jest wystarczająca?
– Wynika ona ze statystyk GUS dotyczących ilości budynków i została przez NFOŚiGW udostępniona Funduszowi w Opolu proporcjonalnie do ich ilości. Myślę, że na ten moment są to wystarczające środki finansowe. W tej chwili mamy w podpisanych umowach z gminami zaangażowanych około 33 mln złotych, w ramach dwóch naborów do tego programu, stąd mamy jeszcze zapas finansowy. Jestem pewna, że Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska uruchomi w tym roku III nabór wniosków w ramach Programu „Ciepłe Mieszkanie” i kolejni mieszkańcy naszego województwa będą mogli skorzystać z dotacji na wymianę Źródeł ciepłą.
– W przypadku tego programu sami mieszkańcy muszą wykazać się inicjatywą?
– Tak. Zapotrzebowanie do gminy musi wpłynąć od mieszkańców, czyli to mieszkańcy muszą wykazać się inicjatywą. I taką aktywność mieszkańców trzeba obudzić. Pierwszy nabór zakończył się kwotą niespełna 7 milionów złotych, tym drugim naborem narastająco dobiliśmy do 33 milionów złotych. Widoczny jest duży skok w tym temacie, co cieszy wzrostem zainteresowania mieszkańców i ich świadomością ekologiczną. W ramach Programu „Ciepłe Mieszkanie” można wymienić źródło ciepła, stolarkę okienną i drzwiową, wykonać projekt gazowniczy czy rekuperację.
– Co to jest rekuperacja?
– To jest system wentylacji z odzyskiem powietrza.
– W „Ciepłym Mieszkaniu” mówi pani o wymianie na ogrzewanie gazowe, czyli nie odchodzimy od ogrzewania gazowego, jak można ostatnio usłyszeć różnych deklaracjach Unii Europejskiej?
– Gaz budzi wiele kontrowersji, słyszymy, że będziemy od niego odchodzić, jako źródła kopalnego energii. Ale na ten moment nie ma zakazu instalowania źródeł ogrzewania gazowego, bo gaz jest nadal w obrocie. Oczywiście, są traktaty unijne mówiące o wygaszaniu do 2027 roku ogrzewania gazowego, ale już słyszymy o przesunięciu terminu do 2033 roku. Co z tego wyniknie, jeszcze nikt nie wie. Zobaczymy, jakie decyzje podejmie Bruksela, jakie decyzje zapadną na poziomie państw członkowskich. Czy będzie aneksowanie tych traktatów, czy przesuwanie terminów. Być może w ogóle odejdą włodarze europejscy od tego pomysłu. Na ten moment ogrzewanie gazowe jest finansowane w programach resortowych. Nie ma zagrożenia braku gazu, nie ma takiej „stop klatki”, więc jest dopuszczony, a my realizujemy te ogrzewania w formie gazowej zgodnie z programami.
– Czy pani prezes może nam przekazać informację o jeszcze jakichś nowościach?
– Od 22 kwietnia weszły zmiany do Programu „Czyste Powietrze”. Najważniejsza zmiana to wprowadzenie Listy ZUM, czyli listy zielonych urządzeń i materiałów. Określa ona, jakie pompy ciepła, kotły na drewno, kotły na pelet drzewny będą mogły być refundowane w ramach programu. Zrobiło się bardzo głośno o chińskich pompach ciepła, które nie spełniają wymaganych norm i standardów. Stąd Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, autor Programu „Czyste Powietrze”, postanowił wprowadzić taką listę, na podstawie której beneficjenci będą mogli wiedzieć, jakie właściwe urządzenie, jakie właściwe materiały zakupić, żeby złożony wniosek o dofinansowanie nie został odrzucony.
– Ale NFOŚiGW zapowiada okres przejściowy…
– Będzie okres przejściowy od momentu wejścia tej zmiany w życie, trwający od 22 kwietnia do 13 czerwca. Będzie to taki umowny okres, w ramach którego dokumenty księgowe, czyli faktury wystawione w tym terminie, będą mogły być zakwalifikowane do dofinansowania. Przypomnijmy, że beneficjent może rozpocząć inwestycję do pół roku przed złożeniem wniosku o dofinansowanie, stąd powyższy okres przejściowy będzie uwzględniał poniesione wcześniej koszty. Ale już od 14 czerwca sprzęt i urządzenia muszą spełniać wymagane normy i standardy z Listy „Zielonych Urządzeń i Materiałów”.
– Czy to jedyne zmiany?
– Zdarza się, że beneficjent jest właścicielem kilku domów. Dotychczas w ramach programu „Czyste Powietrze” na każdy z tych domów mógł wnioskować o dofinansowanie. Jeżeli nie przekroczył dochodu 135 tys. złotych w skali roku, to przysługiwał mu nawet najwyższy stopień finansowania, czyli ta kwota 136 tys. 200 złotych. Od 22 kwietnia beneficjent będący właścicielem kilku domów o najwyższe dofinansowanie będzie mógł się ubiegać wyłącznie na jeden budynek jednorodzinny. Na pozostałe domy może się ubiegać o poziom podstawowego dofinansowania, do 30 procent dofinansowania zakupu. Ale to może nastąpić dopiero po rozliczeniu wniosku z poziomu najwyższego dofinansowania, wtedy może złożyć wniosek na kolejne dofinansowanie.
Jeszcze inna zmiana dotyczy sytuacji, kiedy małżeństwo ma rozdzielność majątkową i jeden z małżonków prowadzi działalność związaną ze sprzedażą i montażem np. pomp ciepła, a drugi wnioskuje u nas o dofinansowanie. Teraz małżonkowie nie mogą już sobie wystawiać nawzajem faktur.
– Jeszcze jest „Czyste Powietrze plus”…
– I jest to związane z tym, że Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska wypłaca zaliczki beneficjentom, którzy wybrali już sobie wykonawcę do wykonania inwestycji, czyli wymiany źródła ciepła, czy też całej termomodernizacji, stolarki okiennej i drzwiowej. Zaliczka była wypłacana po złożeniu wniosku o dofinansowanie i rozpatrzeniu przez nas w ciągu 14 dni na konto tego wykonawcy, realizującego inwestycję u naszego beneficjenta. Zaszła zmiana i teraz do wypłaty takiej zaliczki nie wystarczy złożony wniosek o dofinansowanie. Beneficjentowi zaliczka zostanie wypłacona po złożeniu wniosku o płatność.
– Pewnie też wszyscy powinni się dowiedzieć, że ulegnie zmianie wzór wniosku o dofinansowanie w ramach Programu „Czyste Powietrze”.
– Oczywiście, jest to zmiana programowa, stąd wszystkie dokumenty uległy zmianie. Nowe wnioski będzie można pobrać na platformie internetowej, jak również dostępne będą na naszej stronie internetowej. I jeśli ktoś będzie korzystać z usług tzw. pełnomocnika, czyli firmy, która w jego imieniu będzie składała u nas wniosek, od 22 kwietnia ten pełnomocnik będzie musiał przedłożyć notarialnie poświadczony podpis. Czyli odręczny podpis beneficjenta na wniosku składanym przez firmę już nie będzie honorowany. Musi być poświadczony notarialnie. Żeby była jasność, nie chodzi nam o pełnomocnictwo notarialne, tylko potwierdzeniu podpisu u notariusza.
Komentarze