Powiat strzelecki pół wieku temu i dziś
Po zajęciu w styczniu 1945 roku obszaru powiatu strzeleckiego przez Armię Czerwoną, wkrótce zaczęły tutaj powstawać polskie ośrodki administracyjne. 14 marca 1945 powstał Okręg Śląsk Opolski Ziem Odzyskanych, obejmujący cały Górny Śląsk bez obszaru przedwojennego polskiego województwa śląskiego. Niemieckie powiaty zostały zastąpione przez obwody. Landkreis Groß Strehlitz tworzył Obwód Strzelecki. 18 sierpnia 1945 Okręg Opolski włączono do odtworzonego województwa śląskiego, a obwody przekształcono w powiaty. Powstał powiat strzelecki.
Wtedy przyjęto czterostopniowy podział administracyjny, który obowiązywał do 1954 roku. Formalnie mówi się o trzystopniowej administracji terenowej: województwo - powiat - miasto lub gmina wiejska - gromada. W powiecie strzeleckim były trzy miasta - Strzelce, Leśnica i Ujazd oraz 14 gmin wiejskich (nazwy z 1946): Błotnica, Gogolin I (wieś), Gogolin II (wioski), Góra św. Anny, Imielnica, Izbicko, Kielcza, Odmęt, Rozmierka, Szymiszów, Staniszcze Wielkie, Zawadzkie, Zdzieszowice, Zimna Wódka.
28 czerwca 1950 roku podzielono województwo śląskie na opolskie i katowickie.
25 września 1954 na najniższych szczeblach administracyjnych doszło do kolejnych zmian. Zlikwidowano gminy wiejskie i niektóre większe wsie otrzymały status miasta lub osiedla. W powiecie strzeleckim status osiedla nadano Kolonowskiemu i Zawadzkiemu. Na miejsce gmin powstały gromady wsi, a dotychczasowe gromady zostały sołectwami. W powiecie zamiast 14 gmin było teraz 28 gromad: Błotnica Strzelecka, Dziewkowice, Izbicko, Jasiona, Jemielnica, Kadłub, Kalinów, Kamień Śląski, Kielcza, Kolonowskie, Krępna, Krośnica, Krupski Młyn, Ligota Dolna, Malnia, Otmęt, Pietrówka, Rozmierz, Rożniątów, Sieroniowice, Staniszcze Wielkie, Zalesie Śląskie, Zawadzkie, Zdzieszowice, Zimna Wódka, Żędowice.
Przełomowy 1956
Na szczeblu powiatu z dniem 1 stycznia 1956 roku doszło też do historycznych zmian. Po 140 latach zmieniły się granice i obszar powiatu strzeleckiego (jeszcze w czasach niemieckich, ok. 1940, włączono Myślinę do powiatu lublinieckiego, ale był to malutki fragment powiatu). Powstał powiat krapkowicki, przez co strzelecki został "odsunięty" dalej od Odry. Gogolin, Jasiona, Kamień Śląski, Krępna, Malnia, Otmęt i Zdzieszowice zostały włączone do nowego powiatu. Krupski Młyn włączono do powiatu tarnogórskiego. Powiat strzelecki otrzymał taki kształt, jaki ma obecnie.
Okazało się, że niektóre nowe gromady były zbyt słabymi jednostkami administracyjnymi, dlatego je likwidowano. Już 31 grudnia 1959 roku zlikwidowano gromadę Sieroniowice. Zlikwidowano także gromady Kalinów i Krośnica, a gromadę Ligota Dolna zamieniono w gromadę Niwki i podobnie Rożniątów - na Szymiszów.
W latach 60. XX w. likwidowano następne gromady. W październiku 1961 połączono gromady Dziewkowice i Szymiszów i z nich utworzono gromadę Strzelce Opolskie (bez miasta). Gromadę Staniszcze Wielkie zmieniono w Staniszcze Małe. W 1969 zlikwidowano gromadę Piotrówka i włączono ją do gromady Jemielnica, a Staniszcze Małe zamieniono w gromadę Staniszcze Wielkie. W 1961 od miasta Strzelce odłączono wieś Brzeziny i przyłączono do gromady Strzelce Opolskie. W lipcu 1962 osiedlu Zawadzkie przyznano status samodzielnego miasta, a gromady Kielcza i Żędowice połączono, tworząc z nich gromadę Zawadzkie. Z dniem 1 stycznia 1969 roku od miasta Ujazd odłączono wieś Stary Ujazd oraz PGR Ferdynand. Sołectwo Stary Ujazd włączono do gromady Zimna Wódka.
Nie koniec reform
W następnym dziesięcioleciu mamy kolejną falę reform administracji w Polsce. Z dniem 1 stycznia 1973 roku zlikwidowano dotychczasowe gromady i z połączenia kilku utworzono gminy wiejskie składające się z sołectw. Ten podział administracyjny na najniższym stopniu przetrwał do dziś. Przed reformą powiat strzelecki składał się z 4 miast - Strzelce Opolskie, Leśnica, Ujazd, Zawadzkie, 1 osiedla - Kolonowskie i 11 gromad: Błotnica Strzelecka, Izbicko, Jemielnica, Kadłub, Niwki, Rozmierz, Staniszcze Wielkie, Strzelce Opolskie, Zalesie Śląskie, Zawadzkie, Zimna Wódka. W powiecie strzeleckim utworzono 8 gmin: Izbicko, Jemielnica, Kolonowskie, Leśnica, Rozmierka, Strzelce Opolskie, Ujazd i Zawadzkie.
W 1974 roku w powiecie status miasta otrzymało Kolonowskie. Powiat liczył teraz 5 miast i gmin miejsko-wiejskich oraz 3 gminy wiejskie. W gminie Ujazd 1 stycznia 1974 roku od miasta Ujazd odłączono wieś Niezdrowice.
Najważniejsza reforma administracyjna miała miejsce 28 maja 1975 roku. Wprowadzono dwustopniowy podział administracji państwa. Utworzono 49 województw i zlikwidowano powiaty. Gminy powiatu strzeleckiego były teraz jednostkami administracyjnymi podlegającymi bezpośrednio władzom wojewódzkim. Już 15 października 1975 roku na obszarze dawnego powiatu strzeleckiego zlikwidowano gminę Rozmierka i włączono ją do gminy Strzelce Opolskie.
W latach 1990-1992 zreformowano zarządzanie gminami i rozpoczęto proces powracania do trójstopniowego podziału administracyjnego państwa. 27 sierpnia 1990 roku utworzono Urząd Rejonowy w Strzelcach Opolskich dla gmin: Izbicko, Jemielnica, Kolonowskie, Leśnica, Strzelce Opolskie, Ujazd i Zawadzkie. Działał on do końca 1998 roku.
1 stycznia 1999 roku przywrócono podział na powiaty. Powiat strzelecki zachował dawne granice i podział na gminy. Zlikwidowano 49 województw i utworzono 16 nowych, w tym województwo opolskie.
Czytaj wszystkie najważniejsze informacje z powiatu strzeleckiego. Kup aktualne e-wydanie "Strzelca Opolskiego"!
Komentarze